پایایی در پژوهش های کیفی

پژوهشگران حوزه ی علوم اجتماعی و انسانی به خصوص منابع انسانی اغلب برای جمع آوری داده ها جهت انجام پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت، نظرات افراد را از طریق پرسش های باز جویا می شوند و پاسخ های آن ها را به طور کامل یادداشت می کنند. در مرحله ی بعد، برای این که پژوهشگر بتواند از این پاسخ ها در تحلیل های آماری استفاده کند، باید آن ها را کدگذاری کند. در این فرایند، احتمال خطاهای انسانی و ساختاری وجود دارد. اگر چه این خطاها را می توان مطالعه کرد. زمانی که کدگذاری های پیچیده تر و قضاوتی در یک پژوهش انجام می گیرد، خطاهای کدگذاری می توانند به طور جدی، بر کیفیت نتایج تأثیر مخرب بگذارند.
واژه ی «پایایی» برای نشان دادن رابطه ی بین کدگذاران (داوران) در نتایج کدگذاری شان به کار می رود. «پایایی» بین کدگذاران واژه ای پراستفاده است که به معنای میزان توافقی است که کدگذاران مستقل، هنگام ارزیابی ویژگی های یک پیام یا متن به دست می دهند. واژه ی خاص مورد نظر برای سازگاری در تحلیل محتوا، «توافق بین کدگذاران» است. توافق بین کدگذاران در تحلیل محتوا مورد نیاز است. زیرا میزان کمیت های مشابهی را که قضاوت های متفاوت به هر پدیده می دهند، اندازه می گیرند.

تعیین اعتبار و پایایی یافته مرحله ای حیاتی در فرآیند مصاحبه های پژوهشی است. پایایی به همسانی نتایج حاصل از مصاحبه و اعتبار به توانایی مصاحبه در سنجش اهداف مورد نظر اطلاق می گردد. اعتبار به میزانی اطلاق می گردد که یک روش قادر است هدف مطالعه را بسنجد. در یک مطالعه ی کیفی، اعتبار اشاره دارد به میزانی که محقق توانسته است پدیده ی مورد مطالعه یا متغیرهای مربوط به آن را انعکاس دهد. به طور کلی، در روش مصاحبه، باید به اعتبار برای هر کدام از مراحل تحقیق توجه شود تا نتیجه قابل اتکا باشند. پایایی به سازگاری یافته های تحقیق اطلاق می گردد. پایایی در مصاحبه، در مراحلی چون موقعیت مصاحبه، نسخه برداری و تحلیل مطرح می گردد. در مورد پایایی مصاحبه شونده، به چگونگی هدایت پرسش ها اشاره می شود. در پایایی نسخه برداری نیز باید، به پایایی درون موضوعی نسخه برداری های انجام شده حین تایپ متون توسط دو فرد توجه نمود. توجه دو نفر کدگذار به درصدهای گزارش شده، در طول طبقه بندی مصاحبه ها، روشی برای تعیین پایایی تحلیل است. میزان (درصد) توافق درون موضوعی دو کدگذار (شصت درصد یا بیشتر) در مورد یک مصاحبه (کنترل تحلیل) نیز، روشی برای پایایی تحلیل است.

نحوه ی محاسبه ی پایایی در پژوهش های کیفی

پایایی بین کدگذاران اغلب، به مثابه ی مقیاسی برای کیفیت تحقیق مورد نظر بوده است. سطوح بالای فقدان توافق بین داوران نشان دهنده ی ضعف در روش های تحقیق است که شامل احتمال وجود مقولات و تعاریف عملیاتی ضعیف و آموزش های کدگذاری نامناسب به ارزیابان است.

در زمینه ی پایایی کدگذاری مصاحبه های پژوهشی، شاخص هایی که بیشتر استفاده شده اند، عبارت اند از:

ضریب توافق درصدی

ضریب کاپای کوهن (k)

روش توافق درصدی پراستفاده ترین و ساده ترین روش برای محاسبه ی پایایی مصاحبه های پژوهشی بین کدگذاران است. اما در ادبیات روش شناسی بر این امر توافق دارند که این روش مقیاسی گمراه کننده است که توافقات درست را بیش از حد تخمین می زند.

شاخص دیگری که برای محاسبه ی پایایی بین کدگذاران استفاده می شود، ضریب کاپاست که به این ترتیب محاسبه می شود:

در این رابطه po برابر است با نسبت واحدهایی که در مورد آن ها توافق هست pe نیز نسبت واحدهایی است که احتمال می رود توافق تصادفی باشد.

زمانی که تعداد توافقات مشاهده شده برابر است با تعداد توافقات تصادفی احتمالی، ضریب کاپا صفر خواهد بود. زمانی که تعداد توافقات مشاهده شده کمتر از تعداد توافقات تصادفی احتمالی است، ضریب کاپا مقداری منفی خواهد شد. زمانی که توافق کامل بین دو قضاوت باشد، ضریب کاپا برابر یک خواهد بود.

اندازه ی ضریب کاپا منعکس کننده ی توافق بین دو کدگذار است. لندیس و کوخ (۱۹۹۷) رهنمودی برای تفسیر سطوح متفاوت ضریب کاپا معرفی کرده اند که در جدول زیر مشاهده می شود.

مرحله ی محاسبه ی پایایی، در مصاحبه های پژوهشی، مشابه پایایی کدگذاری ها در روش تحلیل محتواست. اگرچه پایایی در مورد اعتبار پژوهش به ما اطلاعاتی نمی دهد، زمانی که به طور صحیح به آن توجه نشده باشد، داده ها و تفسیرها آن ها را نمی توان معتبر دانست. چنان چه محقق به پایایی توجه نداشته باشد، نتایج تحلیل مصاحبه ها بی استفاده خواهند بود.

فرایند کدگذاری معمولاً، درجه ای از قضاوت های ذهنی کدگذاران را به همراه دارد. پایایی بین کدگذاران یک روش کمی برای تأیید این امر فراهم می آورد که دو محقق همان مصاحبه ها را به صورت مستقل مطالعه کرده، همان اطلاعات را به دست آورده اند. پایایی کدگذاری ها را می توان با آموزش کدگذاران و بهبود کیفیت ابزارهای کدگذاری افزایش داد.

علاوه بر روش های دستی، نرم افزارهای خاصی برای محاسبه ی پایایی بین کدگذاران وجود دارند. بسته ی نرم افزار آماری برای علوم اجتماعی (SPSS) بین محققان این حوزه بسیار شناخته شده است. از این نرم افزار می توان برای محاسبه ی ضریب کاپا استفاده کرد. نرم افزار Simstat برنامه ای تحت ویندوز است که برای محاسبه ی تعدادی از شاخص ها می توان از آن بهره برد. نرم افزار PRAM برنامه ای است که با استفاده از آن می توان پایایی بین چندین کدگذار را محاسبه کرد. هر کدام از نرم افزارهایی که پژوهشگر می تواند برای محاسبه ی پایایی بین کدگذاران استفاده کند، بسته به نوع داده ها الزامات خاصی دارند.

اگر قصد انجام مطالعات کیفی را دارید حتما مطالعه این مطلب را در کنار دانلود پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت برای تسلط بر موضوع از دست ندهید.

منبع: modirama.ir

فروشگاه محصولات دانشی مدیراما (خلاصه کتاب، مبانی نظری، پک مقالات، پایان نامه، ترجمه مقاله، مقاله بیس، پرسشنامه و کتاب های مدیریتی)

کانال تلگرام مدیراما